ORTA ANADOLU KAPALI HAVZASININ YILLIK ORTALAMA AKIMLARININ STOKASTİK MODELLEMESİ

Öz

Bu çalışmada, Orta Anadolu Kapalı Havzası’nda EİE tarafından işletilen 1611, 1612 ve 1622
numaralı akım gözlem istasyonlarında ölçülen yıllık ortalama akımların stokastik modelleri
kurulmuştur. İstasyonlara ait yıllık ortalama akımların otoregressif (AR) ve otoregressif hareketli
ortalama (ARMA) modellerinin metodolojisi verilerek matematiksel ifadeleri elde edilmiştir.
Korelogram ve kısmi korelogramların incelenmesi neticesinde muhtemel otoregressif (AR) ve
otoregressif hareketli ortalama (ARMA) model tipi hakkında bir ön değerlendirme yapılmıştır. Yapılan
analizler sonucunda incelenen akım gözlem istasyonlarına ait yıllık ortalama akım serileri için her üç
istasyonda da en uygun otoregressif modelin AR(1), 1611 ve 1612 numaralı istasyonlarda en uygun
otoregressif hareketli ortalama modelin ARMA(1,1), 1622 numaralı istasyonda ise ARMA(2,1) olduğu
tespit edilmiştir. Daha sonra kurulan modeller kullanılarak her bir istasyonun gözlem periyodu ile aynı
N uzunluğuna sahip 50’şer adet sentetik seri üretilmiştir. Bu sentetik serilerin istatistiksel
karakteristikleri (ortalama, standart sapma, çarpıklık katsayısı, korelogram gibi) hesaplanmış ve bunlar
tarihi (orijinal) serinin istatistiksel karakteristikleri ile kıyaslanmıştır. Sonuç olarak; her üç istasyonda da
kurulan stokastik modellerin tarihi serilere ait istatistiksel karakteristikleri muhafaza ettiği gözlenmiştir