METAL ENDÜSTRİSİNDE KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANIMININ ANALİZİ

Emin KAHYA; Berna ULUTAŞ; Fırat Necmettin ÖZKAN

METAL ENDÜSTRİSİNDE KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM KULLANIMININ ANALİZİ

Emin KAHYA, Berna ULUTAŞ, Fırat Necmettin ÖZKAN

Öz

İş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sağlıklı ve güvenli çalışma ortamlarının oluşturulması için risklere karşı koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınması gerekmektedir. Kişisel koruyucu donanımlar, çalışanların sağlıklı ve güvenli olarak çalışmalarını sağlamak amacıyla, gerek kaynağında kontrol altına alınamayan risklere karşı koruyucu olarak, gerekse mevcut şartları daha iyiye taşımak için kullanılabilecek ürünlerdir. Bu çalışmada, Eskişehir’deki metal sanayinde faaliyet gösteren 8 işletmede görev yapan toplam 92 işçi için, çevre koşulları ile fiziksel zorlanmalar ölçülerek, kişisel koruyucu donanımların varlığı ve kullanımı değerlendirilmiştir. İşletmelerde, gerçekleştirilen ölçümler sonucunda ortalama olarak, gürültü 91,88 dB(A), sıcaklık 23,99°C, nem %36,35 ve aydınlatma şiddeti 289,34 lüks olarak belirlenmiştir. Çalışanların %93,48’i yasal sırının üzerinde gürültüye maruz kaldıkları, %72,83’ün sıcaklık seviyesinin iş için uygun olmadığı, nem işlerin %26,09’unda uygun olduğu ve aydınlatma şartlarının %34,78 oranında tatminkar olduğu tesbit edilmiştir. Her çalışan en az bir kişisel koruyucu donanım kullanmaktadır. Yasal sınırın (85 db(A)) üzerinde gürültülü ortamda çalışanların yaklaşık yarısı (%43,68) kulak koruyucu kullanmadıkları, işitme kayıbı sorunu yaşayanların yarısının kulak koruyucu kullanmadıkları görülmüştür. Yapılan işin (torna, freze, matkap) özelliği gereği, gözlük kullanılması gerekmesine rağmen, böyle işlerin %15’inde gözlük bulunmadığı, yaklaşık yarısında (%42,86) gözlük kullanılmamaktadır. Metal sanayinde yaygın kullanımı beklenen eldiven ve çelik burunlu ayakkabı işlerinde büyük bölümünde kullanılmaktadır. Çalışanların %17,29’unun son 5 yıl içinde en az bir iş kazası geçirdikleri ve %23,91’inin işitme, sırt ve bel ağrıları, ve el kol bacak ağrıları yaşadıkları dikkate alındığında, iş kazaları ve sonuçları ile bunları engellemek için kişisel koruyu donanım kullanımın sağlayacağı katkının eğitimler ile sağlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kişisel koruyucu donanım, çevre faktörleri, iş sağlığı ve güvenliği, fiziksel zorlanma

Tam Metin:

PDF

Referanslar

Abiodun, O.P., Aturaka, S.O. , Oladapo, O., Nwofe, J., Abiola, A., Olushola, O., Teniola, O., 2018, “Assessment of the Knowledge, Attitudes and Perception of Potential Occupational Hazards by Automobile Workers in Makurdi, Benue State, Nigeria”, American Journal of Health Research, Cilt 6, Sayı 2, 37-43

Acharya, S.R., 2014, “Utilization Pattern of Personal Protective Equipment among Industrial Workers of Nawalparasi, Nepal”, Health Prospect : Journal of Public Health, Cilt 13, Sayı 2, 24-28.

Açıkalın, C., 2008, “Eskişehir-Bozüyük Bölgesindeki Seramik Sektöründe İş Kazaları Ve Kişisel Koruyucu Malzeme Kullanımının Kazalar Üzerindeki Etkisi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, 133-154.

Akay, D., Toksari, M. D., 2009, “Ant Colony Optimization Approach for Classification of Occupational Low Back Disorder Risks”, Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, Cilt 19, Sayı 1, 1–14.

Aytaç, S., Özok, A.F., Yamankaradeniz, N., Akalp, G., Çankaya, O., Gökçe, A., Tüfekçi, U., 2017, “İSG Kültürü Oluşmasında Metal Sanayinde Çalışan Kadınların Risk Algısı Üzerine Bir Araştırma”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Cilt 5 (ÖS: Ergonomi2016), 59-67.

Camkurt, M. Z., 2007, “İşyeri Çalışma Sistemi Ve İşyeri Fiziksel Faktörlerinin İş Kazaları Üzerindeki Etkisi”, Türk İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt 21, Sayı 1, 80-106.

Camkurt, M. Z., 2013, “Çalışanların Kişisel Özelliklerinin İş Kazalarının Meydana Gelmesi Üzerindeki Etkisi”, TUHIS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt 24 Sayı 6, 70-101.

Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik, 28 Temmuz 2013 tarih ve 28721 sayılı Resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130728-11.htm

Çolak, M., Korkut, Ş., Çetin, T., 2017, “Assessment of Personal Protective Equipment in Business”, PressAcademia Procedia (PAP), Cilt 3, 488-494.

Çolak, M., Çetin, T., 2017, “Analysis of the Occupational Health and Safety at SMEs”, Research Journal of Business and Management, Cilt 4, Sayı 3, 384-389.

Demirbilek, T., Çakır, Ö., 2008, “Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımını Etkileyen Bireysel Ve Örgütsel Değişkenler”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 23 Sayı 2, 173–191.

Dursun, S., 2012, İş Güvenliği Kültürü, Beta Yayınları, İstanbul.

Esin, M.N., Dilek Yilmaz, D., Ardıç, A., 2012, “Otomotiv Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir Fabrikanın Kaynak Bölümü Çalışanlarında Maske Kullanımı ve Etkileyen Faktörler”, TAF Preventive Medicine Bulletin, Cilt 11 Sayı 3, 299-306.

Gebretsadik, M., Kumie, A., Gebremichael, G., 2017, “Magnitude of occupational injury and associated factors among factory workers in Ethiopia: The case of Mugher Cement Factory”, Journal of Public Health and Epidemiology, Cilt 9 Sayı 12, 318-331.

Gerek, N., 1998, Türkiye'de İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, Türk Metal Sendikası Yayınları, Ankara.

Gedik, T., İlhan, A., 2014, “Sakarya İli Mobilya İmalatçılarında İş Sağlığı ve İş Güvenliği Üzerine Bir İnceleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 15, 123-129.

Gülhan, B., İlhan, M.N., Civil, S.F., 2012, “Occupational Accidents and Affecting Factors of Metal Industry in a Factory in Ankara”, Turkish Journal of Public Health, Cilt 10 Sayı 2, 76-85.

Kahya, E., Özkar, D., 2014, İş Güvenliği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayın No: 246, Eskişehir.

Kahya E., Haktanırlar Ulutas B., Ozkan N.F., 2018, “Analysis of Environmental Conditions in Metal Industry”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Cilt 6 Sayı 1, 38-46.

Kim, T.K., Jeon, B.C., Bae,E., Bae, K.K., Han, K.T., Park, E.C., 2017, “Association Between Personal Protective Equipment Use and Injury Occurrence Among the Republic of Korea Armed Forces”, Military Medicine, Cilt 182, e1900-e1907.

Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik, 2 Temmuz 2013 tarih ve 28695 sayılı Resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130702-2.htm

Leitão, S., Greiner, B.A., 2016, “Organisational Safety Climate and Occupational Accidents and Injuries: An Epidemiology-Based Systematic Review”, Work & Stress : An International Journal of Work, Health & Organisations, Cilt 30, 71–90.

Lu, L., Shi, L., Han, L., Ling, L., 2015, “Individual and Organizational Factors Associated With The Use of Personal Protective Equipment By Chinese Migrant Workers Exposed To Organic Solvents”, Safety Science, Cilt 76, 168-174.

Özkan, Y., Arpat, B., 2016, “İşletmelerde Uygulanan Yönetim Sistemlerinin Güvenlik Kültürü Üzerine Etkisi: Denizli İli – Metal Sektörü Örneği”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt 4 Sayı 4, 195-221.

Serin, H., Şahin, Y., Şimşek, A., Durgun, M., 2015, “Kahramanmaraş İmalat Sanayiindeki İş Kazazedelerinin Durumu”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Cilt 3 Sayı 3, ÖS:Ergonomi2015, 553-557.

Sosyal Güvenlik Kurumu İş Kazası ve Meslek Hastalıkları İstatistikleri, 2016. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari

TS EN 12464-1 : 2011 Standardı. Işık ve ışıklandırma - İş mahallerinin aydınlatılması. TSE. Kabul Tarihi 31 Ocak 2012.

Uslu, V., 2014, “İşletmelerde İş Güvenliği Performansı Ve İş Güvenliği Kültürü Algılamaları Arasındaki İlişki: Eskişehir İli Metal Sektöründe Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.

Yıldırım, İ., Akyüz, K. C., Aydın, A., Alevli, C., 2015, “Akdeniz Bölgesi Orman Ürünleri Sanayi Çalışanlarının İş Güvenliği Algılarının Belirlenmesi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, Cilt 3 Sayı 3, ÖS: Ergonomi, 213-222.