KÖMÜR MADENLERİNDE KULLANILAN SABANLARIN ÖNEMİ VE SEÇİM KRİTERLERİ

Niyazi BİLİM

KÖMÜR MADENLERİNDE KULLANILAN SABANLARIN ÖNEMİ VE SEÇİM KRİTERLERİ

Niyazi BİLİM

Öz

Yenilenebilir enerji kaynakları dünyadaki enerji ihtiyacını karşılayamadığından, günümüzde fosil yakıtlar enerji üretiminin ana olmaya devam etmektedir. Dünyadaki elektrik enerjisinin % 41’i kömürden elde edilmektedir. Gelecek yılarda da kömürün enerji üretiminde liderliğini devam ettireceği görülmektedir. Ülkelerin enerji ihtiyacını karşılamak için kömüre olan bu büyük talep sebebiyle, tam mekanize kazı sistemleri yaygınlaşmıştır. Maden mekanizasyon ve otomasyon sistemleri, cevher üretimlerinin artmasına, birim üretim maliyetlerinin düşmesine ve iş güvenliğine önemli katkıları bulunmaktadır. Yeraltı mekanize kömür madenciliğinde, tamburlu kesici-yükleyiciler ile sabanlar günümüzde sıklıkla tercih edilen makinalardır. Kalın damarlı kömür madenleri dünyada tükenmeye başladığından dolayı, ince damarlı kömür madenlerinin önemi artmaya başlamıştır. Bu nedenle ince kömür damarlarının üretiminde sabanların rolü artmıştır ve artmaya devam edecektir.

Literatürde sabanların kullanım alanları, tipleri ve seçim kriterleri ile ilgili çalışmaların çok az olduğu tespit edilmiştir. Literatürdeki bu eksikliğin giderilmesi amacıyla bu çalışmanın oluşturulması amaçlamıştır. Ayrıca ülkemizdeki ince kömür damarlarının mekanize bir şekilde üretilebileceği konusunda farkındalık oluşturmak çalışanın diğer bir amacıdır. Bu çalışmada, kömürün ülkemiz için önemi vurgulanarak kömürün enerjide kullanımı ile ilgili bazı istatistikler verilmiştir. İlk olarak kömür kazısında kullanılan sabanların tarihsel gelişimi anlatılmıştır. Daha sonra, sabanların kullanım alanları, tamburlu kesiciler ile farkları, dünyadaki saban üretici firmalar ve sabanları hakkında teknik bilgiler verilmiştir. Son olarak, ülkemizde sabanların kullanım durumu hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

kömür sabanı, mekanize kazı, kömür kazısı

Tam Metin:

PDF

Referanslar

Altındağ, R, Güney, A, 1994. Dünya’da ve Türkiye’de Uzun Ayak Kömür Madenciliğinde Mekanizasyonun Rolü. Çukurova Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi. 15.Yıl sempozyumu, 391-397.

Aktaş, H, 1986. Hidromekanik Kazıda Gelişmeler, Madencilik, Haziran, Cilt: 25, Sayı: 2, 17-23.

Beitler, S, Holm, M, Arndt, T, Mozar, A, Junker, M, Bohn, C, 2013. A Shield-Data-Based Horizon Control Approach for Thin Seam Coal Mining Utilizing Plow Technology, 2013. Proceedings of the 30th ISARC, Montréal, Canada, 955-962.

Bilgin, N., Copur, H., Balci, C. 2014. Mechanical

Excavation in Mining and Civil Industries. CRC Pres, Taylor & Francis Group, London Newyork. ISBN: 13: 978-1-4665-8475-4, 355p.

Bilim, N, 2007. Çayırhan Yeraltı Kömür Ocağında Kazı Makinalarının Performanslarının Araştırılması ve Kayaç Özellikleri ile İlişkilendirilmesi, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 270s.

Bilim, N. 2016. “Türkiye’nin Elektrik Enerjisi Üretimindeki Dışa Bağımlılığın Azaltılması İçin Uygulanması Gereken Politikalar”, Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi (SUJEST), Cilt: 4, Sayı: 2, 145-154.

Cat.com, 2017. http://www.cat.com/tr_TR/products/new/equipment/underground-longwall/plows.html

Demirtaş, L., 2017., Enerji İşleri Genel Müdürlüğü (EİGM) “Aylık Enerji İstatistikleri Raporu-4, Nisan 2017”.

Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu (2014), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2015.

EIA, 2016. International Energy Outlook 2016. U.S. Energy Information Administration (EIA), DOE/EIA-0484(2016) May 2016, 276p.

Eskikaya, S, 1969. Kömür İstihsalinde Kazı Mekanizasyonu, İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, İstanbul, 212s.

Gondek, H., Frydrýšek, K. Ševčík, A. 2011. Mining Machines in Technical Practice (Short Introduction). VŠB– Technical University of Ostrava, Faculty of Mechanical Engineering, 102s.

halbach-braun.de, 2017.

http://www.halbach-braun.de/index.php/de/produkte

IEA (International Energy Agency), 2015. Electricity Information 2015, 11 s.

Karakış, E., 2015., Enerji İşleri Genel Müdürlüğü (EİGM) “Aylık Enerji İstatistikleri Raporu, Eylül 2015”, 10 s.

Mackina-westfalia.com, 2017.

http://www.mackina-westfalia.com/en/mining- Sabanlar en çok yeraltı kömür madenciliğinde kullanım alanı bulmuş olmasına rağmen, fosfat ve boksit madenciliğinde de kullanılmaktadır products/cut/s3g-plough-2.html

Myszkowski, M, Paschedag, U, 2008. Longwall Mining in Seam of Medium Thickness– Comparisons of Plow and Shearer Performance Under Compareable Conditions. Lünen, Germany:Bucyres.

Ostroj.cz. 2017. OSTROJ a.s. Coal Plough Systems http://www.ostroj.cz/en/coal-plough-systems

Paschedag, U, 2011. Plow Technology- History and Today’s State of the Art, International Mining Forum, New Techniquies and Technologies in Thin Coal Seam Exploiation, 1-14.

Paschedag, U, 2014. Plow Technology - History and the State of the Industry, Caterpillar Global Mining, Mining.cat.com, 17s.

Şimşir, F, 1995. Sabanlı Uzunayaklarda Yol-Kontrollu Öteleme Yönteminin İrdelenmesi. Madencilik, Cilt: 34, Sayı: 4, 3-10.

Tang D. X. (2011). Operational experiences of automated plow systems in Tiefa, China. Proceedings of the International Mining forum 2011. Bogdanka, Poland, November 2011. 29-35.

zmgs.cn. 2017. http://www.zmgs.cn/wy/products/plough.asp