PERÇİNLİ ÇELİK KÖPRÜ ELEMANLARININ YORULMA ÖMRÜ TESPİTİ ÇALIŞMALARI

Barlas Özden ÇAĞLAYAN; Hudai KAYA

PERÇİNLİ ÇELİK KÖPRÜ ELEMANLARININ YORULMA ÖMRÜ TESPİTİ ÇALIŞMALARI

Barlas Özden ÇAĞLAYAN, Hudai KAYA

Öz

Çatlak veya çatlak benzeri süreksizlikler birçok mühendislik yapısında hasara neden olan önemli bir olgudur. Bu çatlakların oluşmaması için izlenecek yollardan en önemlisi boyutlandırma sırasında yorulma ile ilgili etkileri göz önüne almak, imalat sırasında da çatlak oluşumuna neden olabilecek detay ve işçilik hatalarından kaçınmaktır. Ayrıca servis hayatı boyunca periyodik olarak yapının muayene edilmesi de gerekmektedir. Buna rağmen, çatlak veya çatlak benzeri süreksizliklerin oluşumu kaçınılmazdır. Bunların varlığını gevrek kırılma ve yorulma açısından değerlendirmek, mühendislerin sorumluluğundadır.

1856 -1866 yılları arasında İzmir Aydın, 1865 yılında İzmir Turgutlu-Afyon, 1873 Haydarpaşa-İzmit, 1888 İstanbul-Edirne, Kırklareli-Alpullu hatlarının yapılmasıyla Türkiye perçinli çelik demiryolu köprüleri ile tanışmıştır. Yapım yılları dikkate alındığında bu köprülerin 100 yaşının üzerinde olduğu, sürekli dinamik yüklere maruz kaldığı ve bunların neticesinde bu tip köprülerde yorulma probleminin ne seviyede olduğunun belirlenmesi ve gerekmesi durumunda önlemler alınması kaçınılmazdır. Bunun için gerekli nümerik yöntemlerin varlığı yanında gerçek boyutlu köprü eleman ve birleşimlerini test edebilecek bir yorulma laboratuvarının ve bu konuda tecrübe kazanmış bir araştırma grubunun varlığı da çok önemlidir. Bu çalışmada, ülkemizdeki perçinli çelik demiryolu köprüleri için başlatılan yorulma deneyleri ve ömür tayin yöntemi anlatılacak ve bu çalışmanın üzerine yapılması gerekli çalışmalar hakkındaki fikirler paylaşılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Perçin, çelik, demiryolu köprüsü, Yorulma ömrü, Tam ölçekli yorulma testi

Tam Metin:

PDF

Referanslar

REEMSNYDER, H.S. (1975),Fatigue Life Extension of Riveted Connections, ASCE J. Struct.Div. No.101, pp.2591.

OUT,J.M.M., FISHER,J.M. and YEN,B.T. (1984), Fatigue Strength of Weathered and Deteriorated Riveted Members, Fritz Engineering Laboratory Report 483-3C84

BAKER, K.A. and KULAK,G.L. (1985),Fatigue of Riveted Connections, Canadian J. Civil Engineering Vol 12

BRÜHWILER,E., SMITH,I.F.C. and HIRT,M.A. (1988), Fatigue and Fracture of Riveted Bridge Members, Journal of Structural Engineering, Vol. 116 No 1

AASHTO, American Association of State Highway and Transportation Officials, Standartd Specifications for Highway Bridges, 14th Edition, Washington D.C. (1989)

AREA, American Railway Engineering Association, Specifications for Steel Railway Bridges, Manual for Railway Engineering, Chapter 15, Washington D.C. (1991)

UZGİDER,E., ŞANLI, A.K., PİROĞLU, F., ÇAĞLAYAN, B.O. (1996), General Report for the Bridge Tests Conducted in 1992, 1993 and 1994, TU-BRIDGES Research Project Report No 4

BARSOM,J.M. and ROLFE,S.T: (1987), Fracture and Fatigue Control in Structures, Prentice Hall Inc., Englewood cliffs, New Jersey

TCDD Genel Müdürlüğü İstatistik Yıllığı, (1983)

TCDD Genel Müdürlüğü, Tren Sefer ve Katar

COSMOS/M(386) (1996),Version 1.65, Finite Element System Software, Structural Research and Analysis Co., Santa Monica California USA

FISHER,J.W., YEN,B.T. and WANG,D(1987). “Fatigue and Fracture Evaluation for Rating Riveted Bridges”, National Cooperative Highway Research Program Report 302

MINER,M:A. (1945), "Cumulative Damage in Fatigue", J. Appl. Mech., Vol.12, Trans. ASME, Vol.67, pp.A159-A164,

Vorschriften für das Entwerfen der Brücken mit Eisernem Überbau auf den Prinzipischen Staatseisenbahnen vom 1 May 1903

American Society fot Testing and Materials, Annual Book of ASTM Standarts, Section 3, Vol.03.01, Philadelphia, (1986)

DOWNING,S.D., and SOCIE,D.F. (1982), Simplified Rainflow Counting Algorithms, Int. J. Fatigue, Vol.4, No. 1, pp. 31-40,

BE Çelik Demiryol Köprüleri İçin Hesap Esasları (1960)

SWEENEY, R.A.P.Fatigue Rules for the Designand Evaluation of Railway Bridges, New American Railway Engineering Association

UZGİDER,E., GÜNDÜZ, N., AYDOĞAN, M., PİROĞLU, F., ÇAĞLAYAN, B.O., RAHMATIAN, P., ILICALI, B. (1996), Testing & Evaluation of Cambazkaya Railway Bridge, TU-BRIDGES Research Project Report No 6

UZGİDER,E., ŞANLI, A.K., PİROĞLU, F., ÖZGEN, A., ÇAĞLAYAN, B.O., TEKTUNALI, A.C. (1996), Testing & Evaluation of Karacam Railway Bridge, TU-BRIDGES Research Project Report No 5

MATLAB Matrix Laboratory, High Performance Numeric Computation and Visuliation Software, The Math Works Inc. Mass. USA (1992)

PALMGREN,A., "Durability of Ball Bearins", ZVDI, Vol.68, No.14, 1924, pp.339-341 (Almanca)

FISHER,J.W., YEN,B.T. and WANG,D. (1989), “Fatigue of Bridge Structures, A Commentory and Guide for Design, Evaluation and Investigation of Cracking”, ATLSS Report No. 89-02

Uzgider ve diğerleri (2006), “Life extension study for Yedikule Railway Bridge”, ISBN 9755612971, ITU yayınları

DOI: https://doi.org/10.15317/Scitech.2016.63