TOROSLAR’DA HADİM BÖLGESİNİN PALEOTEKTONİK DÖNEM JEOLOJİK EVRİMİ

Öz

Orta Toros kuşağı içerisindeki Hadim bölgesinde, otokton Geyikdağı ile allokton Bozkır,
Bolkardağı ve Aladağ birlikleri kapsamındaki Hadim napları yüzeylemektedir. Bu tektonik dilimlerden
her biri, çok farklı paleocoğrafik ortamları karakterize eden stratigrafik istifleri kapsar. Erken-Orta
Kambriyen’de Hadim yöresi, dolomit-dolomitik kireçtaşı-biyoklastik kireçtaşı yapılışlı karbonatların
çökeldiği sığ bir denizle kaplıdır. Bölge Geç Kambriyen-Ordovisiyen sürecinde, konodontlu ve
graptolitli pelitik sedimentler içeren, denizel kırıntılıların çökeldiği bir havza konumundadır. Hadim
bölgesinde Geç Ordovisiyen-Erken Devoniyen yaşlı kayalar yüzlek vermez. Geç Devoniyen-Karbonifer
döneminde bol fosilli, karbonat ara katkılı kırıntılı birimlerin çökeldiği sığ denizel ortam şartları
gözlenmektedir. Permiyen’de resifal, lagüner sığ karbonat şelfi durumunu koruyan yörede, Erken
Triyas stromatolitli-oolitli sığ karbonatlar ile başlar ve üste doğru killi kireçtaşı-marn-şeyl fasiyeslerine
geçilir. Kuzey bölümde olasılıkla Erken-Orta Triyas’da kumlu-çamurlu metaolistostromal bir topluluk
gelişmişken; bölgenin güney bölümünde Orta Triyas’da kumlu, killi, karbonatlı litofasiyeslerin
biribirleriyle ardalandığı tipik fliş istifleri şekillenmiştir. Bu fliş döneminin ardından Erken Kimmeriyen
orojenik fazı ile kıvrımlanıp yükselen bölgede, Liyas-Dogger karasal-yarı karasal molasik kırıntılı
çökellerle; Malm-Erken Kretase ise sığ ve duraylı şelf karbonatları ile temsil edilir. Geç Kretase’de
duraysızlaşmaya başlayan sözkonusu karbonat platformunda Senoniyen’de çörtlü ve killi karbonatlar
ile kırıntılı ardalanmasından oluşan pelajik ritmik serilerin gelişimi izlenir. Bölgede Geç Senoniyen-Erken Paleosen sürecinde oluşmuş farklı bir jeolojik topluluk ise, dalma-batma zonlarına özgü ofiyolitik
melanjdır. Paleotektonik dönemde evrimini en son tamamlamış olan stratigrafik ünite Lütesiyen
kayalarıdır. Lütesiyen birimleri altta bol mikrofosilli resifal karbonatlarla başlar. Daha sonra pelajik
nitelikli kumlu-çamurlu kırıntılılardan yapılı fliş fasiyesine geçen Lütesiyen istifleri, en üstte vahşi fliş
fasiyesi ile son bulur. Üst Lütesiyen-Oligosen birimleri inceleme alanında görülmez. Bu süreç bölgede
kıvrılma-yükselme-naplaşma-aşınım dönemidir. Geç Eosen-Oligosen sürecinde allokton topluluklar
(Bozkır, Bolkardağı ve Aladağ birlikleri) kuzeyden güneye doğru devinerek önce göreceli otoktona
(Geyikdağı Birliği), daha sonra da alloktonlar bir birleri üzerine bindirmişlerdir.