KONYA YERALTISULARINDA KLORLU FENOLLER

Öz

Fenoller tekstil, ilaç, plastik, kağıt ve boya sanayinden, tarım ilaçlarının ve dezenfektan
maddelerin yapısından ve yanma prosesleri sonucu oluşan emisyonlarla çevreye yayılmaktadır. Fenoller
çok düşük konsantrasyonlarda dahi suda tat ve koku problemi oluşturan, yüksek konsantrasyonlarda
ise insan ve su yaşamı bakımından toksik etkisi bulunan bir grup organik bileşiklerdir. Amerika Çevre
Koruma Teşkilatı (EPA) ve Avrupa Birliği (EC) tarafından içme suyunda öncelikli kirleticiler olarak
sınıflandırılan fenoller için maksimum izin verilen konsantrasyon 0.5 μg/L olarak verilmiştir. Türkiye’de
içme suyu standartları TS 266 ile belirlenmiştir ve incelenen klorlu fenol bileşikleri ile ilgili sınırlamalar
yer almamaktadır. Çalışmada Konya içme suyu kaynağı olarak kullanılan kuyu suyu ve pınar suyu
kaynaklarından alınan numunelerde fenol, 2,4-diklorofenol (2,4-DKF), 2,6-diklorofenol (2,6-DKF), 2,4,6-
triklorofenol (2,4,6-TKF), 2,3,4,6-tetraklorofenol (2,3,4,6-TKF) ve pentaklorofenol (PKF) bileşiklerinin
varlığı araştırılmıştır. Analizler EPA Metot 8041A (Phenols by Gas Chromatography) kullanılarak
gerçekleştirilmiştir. İçme sularında incelenen fenol bileşiklerinin pg/L seviyelerinde tespiti için sıvı-sıvı
ekstraksiyon, derivatizasyon, numune temizleme ve GC/ECD ile kantifikasyon aşamalarının
optimizasyonu yapılarak metot belirlenmiştir. EPA Method 3510C’ye göre sıvı-sıvı ekstraksiyon
yönteminin optimizasyonu yapılarak, fortifikasyon deneyleri ile geri kazanım oranı ve ölçüm limiti
belirlenmiştir. Ekstraksiyondan sonra su numuneleri pentaflorobenzilbromür (PFBBr) derivatizasyon
yöntemi kullanılarak derivatize edildikten sonra EPA Metot 3630C kullanılarak temizlenmiştir.
Analizler DB-5 kapiler kolon, elektron yakalayıcı dedektör (ECD), 6890 seri autosampler ile donatılmış
Hewlett Packard 5890 Seri II gaz kromatografisinde, HP Chem-station programı kullanılarak
gerçekleştirilmiştir.