BAYBURT TÜFLERİNİN PETROGRAFİK, PETROKİMYASAL VE PETROLOJİK ÖZELLİKLERİ: DOĞU PONTİD GÜNEY ZONU’NDA EOSEN KALKALKALEN FELSİK VOLKANİZMASI

Öz

Bayburt yöresinde Eosen havzasında yüzlek veren tüfler “Bayburt tüfleri” olarak tanımlanmış
olup, kiltaşı-marn ara seviyesiyle birbirinden ayrılabilen alt ve üst olmak üzere iki düzeyden
oluşmaktadır. Alt birim iki üst birim ise bir seviye içermektedir. Her bir seviye iri taneliden ince taneli
tüflere doğru derecelenme göstermektedir. Tüfler, başlıca cam kıymıkları, pomza ve kristal parçaları
(plajiyoklas, kuvars, biyotit, sanidin) içermektedir. İri ve ince taneli seviyeler, kristal/cam oranının
değişmesiyle belirginleşmektedir. Modal bileşimlerine göre, iri taneli seviye vitrik-kristal tüf ve ince
taneli seviye ise vitrik tüf olarak tanımlanmaktadır. Jeokimyasal olarak tüfler, riyodasitik-dasitik
bileşimli, orta-K’lu kalkalkalen ve peralumin karakterlidirler. Kimyasal değişimleri, püskürme öncesi
magmatik olaylardan özellikle gazların etkisiyle gelişen kristal ayrımlaşmasına işaret eder. Nadir toprak
element dağılımları, (La/Lu)N=14-20 oranıyla kaşık şekilli olup, plajiyoklas ayrımlaşmasına işaret eden
belirgin negatif Eu anomalisine sahiptir. İncelenen tüfler, gerek arazi özellikleri ve gerekse asitik
bileşimleri bakımından Güney Zon’daki diğer Eosen volkanitlerinden farklıdırlar. Kayaçlarda, çok taze
ve köşeli cam kıymıkları ve kristal parçalarının bolluğu buna karşın litik parçaların yokluğu, tüflerin
Eosen havzasında veya yakınında freatomagmatik bir püskürmeyle oluştuğuna işaret etmektedir.
Ayrıca, jeokimyasal veriler kayaçların, ortaç bir magmadan (andezitik ana magma) türediklerini
göstermektedir.