SU KAYNAKLARINDA HÜMİK MADDELERİN REÇİNE ADSORPSİYON KROMATOGRAFİ TEKNİĞİ İLE İZOLASYONU

Öz

Doğal organik maddeler (DOM) tüm yüzeysel sularda ve yeraltı sularında kompleks
reaksiyonların bir sonucu olarak bulunduğundan oldukça heterojen bir bileşimdedir. DOM’in yaklaşık
%90’ı sularda çözünmüş formda bulunmaktadır ve bu çözünmüş organik maddeler (ÇOM) içerisinde
sucul hümik maddeler (SHM) en yüksek miktarda bulunan fraksiyondur. Su kaynaklarına yönelik
çalışmalarda SHM’lere ilginin artmasındaki temel nedenlerden birincisi, içme suyu arıtımında
kullanılan farklı oksidan ve dezenfektanlarla verdikleri reaksiyonlar sonucu insan sağlığı için zararlı
olan dezenfeksiyon yan ürünlerini (trihalometanlar, haloasetik asitler vd.) oluşturmasıdır. İkinci neden
ise su ortamlarında organik ve inorganik pek çok kirletici ile kompleks oluşturması veya sorplayarak
suda taşımaya eğilimli olmasıdır.
SHM’lerin sulardan izolasyonunda çok farklı yöntemler uygulanabilmektedir. Farklı reçineler
kullanarak uygulanan reçine adsorpsiyon kromatografi (RAK) tekniği, yüksek hacimlerdeki sulardan
SHM’leri gidermek ve konsantre hale getirmek için sıklıkla kullanılan bir metottur.
Bu çalışmada RAK yönteminde Amberlite XAD-8, Bio-Rad AG-MP-50 ve Duolite A-7 reçineleri
kullanılarak ÇOM fraksiyonlarına ayırma yöntemi uygulanmıştır. Reçineler, literatürde geliştirilen
metotlar ve bazı modifikasyonlarla temizleme ve şartlandırma işlemlerine tabi tutulmuştur. Farklı
yüzeysel su kaynaklarından alınan numunelere RAK yöntemi uygulanarak hidrofobik ve hidrofilik
özelliklerine göre altı farklı fraksiyon elde edilmiştir. Bu fraksiyonların farklı yüzeysel su kaynakları için
yüzde dağılımları belirlenmiştir.